«Μαλάκυνσις εγκεφάλου»· σύγχρονη Ελληνική αρρώστια που έρχεται από τις θέρμες (κοινώς ελιογενείς ή ελώδεις πυρετούς) και από το ραγιαδισμό (κοινώς ειλωτεία) των χαρακτήρων. Μονάχα όσοι έχουν αρβανίτικο ή κρητικό αίμα μέσα τους, αυτοί έχουν ζωή και νεύρα και μυαλό και πολλοί λιγοστοί από τους άλλους. Όλοι οι άλλοι Έλληνες είναι κουτοπόνηροι χωρατατζήδες ή εμβριθείς ηλίθιοι ή μαλάκια. Θέλουμε αριστοκρατία! Πρέπει να φτιαχτεί.»
Ίωνος Δραγούμη, Τα "κρυμμένα" ημερολόγια - Οκτώβριος 1912 - Αύγουστος 1913, σελ 131
Ο Ίων Δραγούμης υπήρξε μια αμφίπλευρη προσωπικότητα που διήλθε διάφορες φάσεις ιδεολογικής προσέγγισης. Και αυτό από μόνο του δεν πρέπει να εκληφθεί ως κάτι αρνητικό. Όπως έλεγε άλλωστε ο Κομφούκιος, μόνο οι βλάκες ή οι σοφότερες διάνοιες δεν αλλάζουν ποτέ άποψη. Λόγω αυτού του μεταβαλλόμενου, ασταθούς και συχνά αντιφατικού περιεχομένου των θέσεων που εξέφρασε ανά περιόδους, θεωρείται μέχρι και σήμερα πολιτικά αταξινόμητος από τους περισσότερους μελετητές. Πατώντας σε αυτό το θολό και συγκεχυμένο τοπίο, διάφοροι πολιτικοί χώροι αποπειράθηκαν να τον προσεταιριστούν πολιτικά. Το όνομα του, ως εκ τούτου, συνοδεύεται συχνά από μια ποικιλία χαρακτηρισμών όπως «πατέρας του ελληνικού εθνικισμού», «μπολσεβίκος της Κηφισίας» «πρωτοφασίστας» κ.α..